رشته فارماسیوتیکس (Pharmaceutics) چیست و چه اهمیتی در بین گرایش‌های مختلف رشته داروسازی دارد؟ در طول این مطلب ابتدا متوجه می‌شوید که داروسازی صنعتی چیست و چه کاربردی دارد. سپس درباره زمینه‌های فعالیت داروسازان صنعتی و بازار کار رشته داروسازی صنعتی، صحبت خواهیم کرد. با این مطلب از بلاگ الکتروفارمد؛ تولید کننده تجهیزات آزمایشگاه داروسازی همراه باشید.
معرفی رشته داروسازی
داروسازی، یک رشته از زیرمجموعه دکتری عمومی است. دانش جویان رشته داروسازی، باید 6 سال درس دانشگاهی و ۲ سال طرح اجباری را پشت سر بگذارند. فارغ التحصیلان رشته داروسازی، باید تبحر زیادی در دو درس زیست شناسی و شیمی داشته باشند. داشتن مهارت حفظ کردن برای به خاطر سپردن اصطلاحات و اسامی علمی و روش‌های تولید دارو هم برای این دانش جویان اهمیت زیادی دارد.
فارغ التحصیلان رشته داروسازی، می‌توانند در داروخانه‌ها و واحدهای تحقیقاتی کارخانه‌های داروسازی مشغول به کار شوند. گرایش‌های رشته داروسازی برای ادامه تحصیل هم وجود دارد که به نوعی، تخصص داروساز را در ادامه مسیر کاری‌اش مشخص می‌کند. این گرایش‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
- شیمی دارویی (Pharmaceutical Chemistry)
- فارماکوگنوزی (Pharmacognosy)
- سم شناسی (Toxicology)
- داروشناسی (Pharmacology)
- فارماسیوتیكس (Pharmaceutics)
- داروسازی بالینی (Clinical Pharmacy)
- بیوتكنولوژی دارویی (Pharmaceutical Biotechnology)
- داروسازی هسته‌ای یا رادیوفارماسی (Nuclear Pharmacy)
- نانوفناوری دارویی (Pharmaceutical Nanotechnology)
- كنترل دارو (Control of Pharmaceuticals)
- اقتصاد و مدیریت دارو (Pharmaceutical Administration and Pharmacoeconomics)
فارماسیوتیكس یا داروسازی صنعتی چیست؟
دانش جویان رشته دکتری تخصصی فارماسیوتیکس یا داروسازی صنعتی، به آموزش و پژوهش در رابطه با فرمولاسیون انواع فراورده‌های دارویی، کنترل‌های مختلف فیزیکوشیمیایی و میکروبی داروها و فراورده‌های دارویی و آنالیز و بررسی فارماکوکینتیکی داروها می‌پردازند. در رشته تخصصی فارماسیوتیکس، استفاده و به کارگیری از انواع سیستم‌های دارورسانی هوشمند و هدفمند به بیمار، اهمیت زیادی دارد.
داروسازی صنعتی، یک گرایش تخصصی از رشته پایه داروسازی‌ست که هدف آن، تبدیل یک ماده موثره دارویی، به یک شکل دارویی مناسب برای بیمار است. یعنی هم دارو بیشترین کارایی و اثربخشی را برای بیمار داشته باشد و هم بیمار بتواند دارو را به سهولت مصرف کند. در چنین زمانی، انجام آزمایش‌های و تست‌های فیزیکی قرص مانند تست
انحلال قرص و دیگر انواع دارو، اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.
اهمیت داروسازی صنعتی
هنگامی که یک ماده شیمیایی تولید شده در آزمایشگاه داروسازی که احتمال اثر دارویی دارد (همان ماده موثره)، برای تست‌های آزمایش‌های بالینی حیوانی و انسانی فرستاده می‌شود، یعنی باید در صورت لزوم، آن را در تعداد بالا و با روش‌های به‌صرفه تولید نمود. آزمایشگاه‌های داروسازی، تنها می‌توانند دارو را در دوزهای کم و در تعداد پایین تولید کنند. پس از اتمام آزمایش‌ها و تست‌های فیزیکی دارو، باید آن را در مسیر دریافت مجوز قرار دارد. پس از دریافت مجوزها و گواهینامه‌های دارو، وقت تولید انبوه و راه اندازی خط تولید دارو می‌رسد.
روش‌هایی که برای تولید دارو در آزمایشگاه استفاده می‌شود، در بسیاری از موارد جوابگوی تولید انبوه دارو نیست. بنابراین وظیفه فارغ التحصیلان رشته داروسازی صنعتی است که روشی را برای صنعتی‌سازی و تجاری‌سازی دارو، پیدا کنند. زمینه‌های فعالیت رشته داروسازی صنعتی را می‌توانید در ادامه مطلب، بخوانید.
زمینه‌های فعالیت رشته داروسازی صنعتی
کسی که به عنوان متخصص فارماسیوتیکس کار می‌کند، دروسی مانند بیوفارماسی و فارماکو کینتیک، فیزیکال فارماسی، داروسازی صنعتی، سامانه‌های دارورسانی و کنترل کیفیت داروها را پشت سر گذاشته است. با در نظر گرفتن چنین موضوعاتی، این افراد می‌توانند در زمینه‌های زیر، فعالیت کنند:
- تهیه روش و تولید دانش ساخت اشکال مختلف دارویی: در رشته فارماسیوتیکس، با روش و دانش ساخت اشکال مختلف دارویی (جامد، مایع، نیمه جامد، نوین و…) آشنا می‌شوید. علاوه بر آن باید اطلاعاتی در مورد ارزیابی داروهای ساخته شده، شرایط نگهداری و بسته بندی داروها، نحوه اثرگذاری دارو در بدن، موضوعات مرتبط با فرمولاسیون انواع فراورده‌های دارویی، کنترل‌های مختلف فیزیکوشیمیایی و میکروبی داروها و فرآورده‌های دارویی و آنالیز و بررسی فارماکوکینتیکی داروها داشته باشید و از آن‌ها در کارتان استفاده کنید.
- طراحی و استفاده از انواع سیستم‌های دارورسانی نوین: فارغ التحصیلان رشته دکتری تخصصی فارماسیوتیکس یا داروسازی صنعتی، باید بتوانند از انواع سیستم‌های دارورسانی نوین، به ویژه حامل‌های ذره‌ای و علم نانو و بیوتکنولوژی در کار استفاده کنند. تربیت نیروی متخصص داروساز برای طراحی و تولید تجیزهات آزمایشگاهی و تولید دارو هم از جمله اهداف رشته فارماسیوتیکس است.
بازار کار فارغ التحصیلان رشته فارماسیوتیکس یا داروسازی صنعتی
بازار کار داروسازی صنعتی چیست و افراد با مدرک گرایش فارماسیوتیکس در کجا می‌توانند کار کنند؟ برای تحصیل در این رشته باید آزمون دكتری حرفه‌ای داروسازی را پشت سر بگذارید و در یکی از دانشگاه‌های ارائه دهنده این رشته، پذیرش شوید. با این حال، کسانی که رشته داروسازی صنعتی را پشت سر گذاشته باشند، می‌توانند در مراکز زیر شروع به کار کنند:
- شرکت‌های دارویی: ساخت داروها در شرکت‌های دارویی، باید زیر نظر متخصصین فارماسیوتیکس باشد. داروسازان صنعتی هستند که بر روش‌های تولید انبوه دارو و خط تولید و انجام تست فیزیکی قرص را کنترل و نظارت می‌کنند.
- مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی: هدف رشته فارماسیوتیکس تنها استفاده از دانش موجود نیست. مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی زیادی هستند که به دنبال متخصصین فارماسیوتیکس برای تولید دانش و پژوهش در حوزه دستیابی به ماده موثره دارویی و... می‌گردند.
- استخدام در مراکز ساخت فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی: حوزه آرایشی و بهداشتی هم از جمله حوزه‌های پُررونق و با اهمیت زیاد برای داروسازان صنعتی است که اگرچه حساسیت تولید داروهای درمانی را ندارد اما نقش زیادی در زندگی روزمره افراد، بازی می‌کند.
سخن آخر
کارخانجات، واحدهای فرمولاسیون و شرکت‌های داروسازی، به دنبال نیروهای متخصص و علاقمندی هستند که از رشته فارماسیوتیکس، فارغ التحصیل شده باشند. در داروسازی صنعتی، تمرکز زیادی روی تولید داروی موثر مقرون به صرفه در تولید و عرضه وجود دارد. سهولت در استفاده از قرص و دارو برای بیمار هم نکته دیگری است که باید به کمک دروس رشته داروسازی صنعتی، بررسی شود. بنابراین فارغ التحصیلان این رشته باید بتوانند از تجهیزات آزمایشگاه داروسازی، بیشترین و بهترین استفاده را بکنند.
در طول روند تجاری‌سازی دارو، باید انواع تست‌های فیزیکی قرص روی اشکال دارویی انجام شود. دستگاه‌هایی که در مرکز تولید تجهیزات آزمایشگاه دارو و داروسازی الکتروفارمد ساخته می‌شوند، به داروسازان صنعتی برای انجام انواع تست‌ها و آزمایش‌ها کمک می‌کنند. دستگاه‌های زیر، برای انجام انواع تست‌های فیزیکی قرص، مورد استفاده قرار می‌گیرد:
شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره خرید دستگاه‌های تست فیزیکی قرص الکتروفارمد، با شماره تلفن 02166828452 و تلفن همراه 09109694882 تماس بگیرید.
